تبادل لینک هوشمند رشد و اختلالات كودكان
نویسنده : دكتر غلامحسین امیر حكیمی، فوق تخصص غدد كودكان و استاد دانشگاه شیراز
والدین چطور می توانند از رشد متناسب كودك خود مطمئن شوند؟
بهترین راه تشخیص سلامت كودكان اندازه گیری قد است. چون این فاكتور نمایانگر تأثیر عوامل ارثی، تغذیه ای، محیطی و بیماری گذشته كودكان می باشد. بنابراین با مطالعه رشد كودك به طور مداوم و مستمر می توان بدون آزمایشات پرخرج علت كوتاهی قد را مشخص كرد، اما وزن به دلایلی مثل بیماری ممكن است دستخوش تغییرات سریع شود. ضمن آن كه وزن در مقایسه با قد بیشتر معرف وضع تغذیه و بافت چربی بدن است و در حالات استثنایی ممكن است اضافه شدن مایعات سلولی را نشان دهد.
از طرف دیگر، وزن تولد با طول دوران حاملگی، تغذیه دوران جنینی، اثر داروها و سیگار بر روی جنین، دیابت مادر، عفونتهای داخل رحمی، بیماریهای ارثی و ژنتیكی مختلف نیز مرتبط است.
همچنین كمبود وزن بعد از دوران شیرخوارگی، ممكن است به علت سوء تغذیه، اشكالات در جذب مواد غذایی، بیماریهای گوناگون (از قبیل بیماریهای قلبی، ریوی، گوارشی، كبدی و غیره) و به ندرت "هیپوتیروئیدیسم" باشد. در حالی كه چاقی كودكان در اكثر موارد به علت پرخوری و تحرك كم و به ندرت ممكن است به علت بیماریهای غدد داخلی مثل "هیپوتیروئیدیسم" اولیه و سندرم كوشینگ باشد. البته بیمارانی كه چاقی آنها به علت مصرف زیاد مواد غذایی است معمولاً قدشان از متوسط بالاتر است، اما در هیپوتیروئیدیسم و سندرم كوشینگ توقف رشد قد دیده می شود. با این اوصاف تنظیم كارت رشد توسط پزشك معالج (كودكان) و یا كلینیك مادر و كودك در مراكز بهداشتی برای اطمینان از رشد متناسب كودك از وظایف مهم والدین است.
از لحاظ علمی "رشد" به چه عواملی بستگی دارد؟
در دوران جنینی و اوایل زندگی رشد نوزاد بیشتر مربوط به افزایش تعداد سلولهاست حال آن كه در سنین بعدی اندازه سلولهاست كه بزرگتر می شود. بنابراین هرچه سن او كمتر باشد تأثیر سوء عوامل مرتبط با تغذیه و بیماریهای عفونی جبران پذیرتر است . ولی هرچه بچه بزرگتر شود جبران عقب ماندگی رشد او مشكل تر می شود. بنابراین در صورتی كه از ابتدای تولد، كودك تغذیه مناسب داشته باشد(به خصوص طی یكی دو سال اول و بعد در زمان بلوغ ) كودك و نوجوان دچار اختلال در رشد نخواهد شد. پس تغذیه مناسب یكی از فاكتورهای اساسی رشد است. البته اگر محیط مناسب باشد حتی روی مسأله ژنتیك نیز تأثیر می گذارد. به عنوان مثال: ژاپنیهایی كه در زمان جنگ به كالیفرنیا رفتندبچه های آنها به دلیل رشد در محیط كالیفرنیا قدشان از بچه هایی كه در ژاپن ماندند، بلندتر است. بنابراین علی رغم این كه ژن آنها ژاپنی است به خاطر عوامل محیطی رشد بهتر و مناسب تری پیدا كردند.
ورزشهایی مثل والیبال و بسكتبال تا چه حد در رشد طولی مؤثرند؟
ورزش خوب است. تفاوتی هم ندارد كه چه باشد. این مسأله به انتخاب خود فرد برمی گردد.
مثلاً كسی كه قدش بلندتر است و بسكتبال هم بازی می كند، فكر می كند چون بسكتبال بازی كرده قدش بلند شده. برعكس كسی كه یك قد متوسط یا كوتاهتری دارد شاید فوتبال را ترجیح دهد بنابراین همین مسأله بیشتر به انتخاب فرد برمی گردد. مثال دیگر ورزش ژیمناستیك است. كسانی كه به صورت حرفه ای كار می كنند همه اعتقاد دارند كه این ورزش قد را كوتاه می كند در حالی كه دخترخانمهایی كه این ورزش را دنبال می كنند (برای مدت نسبتاً طولانی مثلاً دو سال ) به طور متوسط قدشان 8 تا 10 سانتی متر از همسن و سالهای خود بلندتر و بلوغشان دیرتر است.
آیا برای كوتاه قدی، تأخیر رشد و یا اختلال آن درمان قطعی وجود دارد؟
خوشبختانه در حال حاضر تمام داروهایی كه برای اختلالات رشد مورد نیاز است در ایران وجود دارد. به شرط آن كه به موقع تشخیص داده و درمان شود، چون وقتی صفحه های استخوانی جوش خورد و بسته شد به رغم آن كه بعضی ادعا می كنند با روشهای خاص می توانند رشد را افزایش دهند، اما چنین چیزی امكان پذیر و علمی نیست. تنها راهی كه می توان رشد استخوانها را تا حدودی افزایش داد روش جراحی است كه آن هم كاری سخت، طولانی و با عوارض نسبی همراه است؛ پس به هیچ وجه پیشنهاد نمی شود.
كمبود هورمون رشد سبب كوتاه قدی می شود یا علل دیگری هم وجود دارد؟
عوامل مختلفی در كوتاهی قد مؤثرند كه یكی از آنها مشكلات هورمونی است. عوامل ژنتیكی مثل كوتاهی قد پدر و مادر، اشكالات در رشد بافتها و شرایط محیطی نیز در این امر دخیلند.
نكته ای كه والدین باید به آن توجه كنند این است كه كمبود ترشح هورمون رشد اكثر موارد با كوتاهی قد و یا كاهش سرعت رشد در بلند مدت ظاهر می شود. البته در صورتی كه نوزاد هنگام تولد در مقایسه با سایر نوزادان قد كوتاهتری داشته باشد یا والدین وی كوتاه قد باشند احتمال كمبود هورمون رشد كمتر است، ولی برای تشخیص قطعی آزمایشهای دقیقی لازم است چنانچه سن استخوانی كمتر از سن تقویمی باشد، شیردان سر بعد از دو سالگی هنوز بسته نشده باشد و یا ضایعات فضاگیر داخل مغز در سی. تی. اسكن یا ام. آر. آی مشاهده شود احتمال كاهش هورمون رشد بیشتر است.
درمان با هورمون(هورمون تراپی) عوارضی هم دارد یا خیر؟
هیچ درمان دارویی بدون عارضه نیست، ولی تاكنون عوارض استفاده از هورمون صددرصد مشخص نشده است. البته عوارضی مانند ناراحتیهای استخوانی، انحراف ستون مهره ها، بالا رفتن قند و چربی خون و... را ذكر می كنند كه آن هم صددرصد ثابت نشده است ولی همراه بودن این بیماریها همزمان با استفاده از هورمون رشد مشاهده شده است.
بعضیها معتقدند كمبود هورمون رشد خود باعث به وجود آمدن زمینه مساعدی برای بروز مشكلات فوق می باشد در هر صورت بهتر است جانب احتیاط رعایت شود و هورمون رشد فقط برای كسانی كه صددرصد به آن نیاز دارند مورد استفاده قرار گیرد.
نوشته شده در سه شنبه، 18 بهمن، 1384 توسطwww.iranhealers.com
در مورد كودكان و نوجوانانی كه چاق هستند چه توضیحی دارید؟
ما به همان اندازه كه نسبت به كمبود وزن و قد نگرانیم در مورد چاقی هم كه كم كم به صورت مشكل جامعه درآمده، نگرانیم. در حالی كه برای پیشگیری از عفونتها یا بیماریهای واگیر توصیه به واكسیناسیون می كنیم و یا تأكید به تغذیه مناسب داریم باید ورزش را هم به خانواده ها توصیه كنیم تا از كودكی بچه ها را با ورزش و فواید آن آشنا كنند. زیرا ثابت شده كه ورزش در رشد طولی نوجوانان مؤثر است، در ضمن از تجمع چربی و اضافه وزن هم جلوگیری می كند.
نظرات شما عزیزان:
ورود
اعضا:
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
